SIWA FESTIVAL

Viering van spiritualiteit, vergevingsgezindheid en de wil tot delen van de Siwaanse gemeenschap.

Het Siwa Festival, dat ieder jaar gevierd wordt met volle maan in de maand oktober, staat bekend onder de naam Aid il SiyaaHa, wat zoveel betekent als het toeristenfestival. Maar die naam is ronduit misleidend te noemen, want het Siwa Festival is allereerst een feest voor en door de Siwanen, waarin zij hun gemeenschap vieren op hun eigen bijzondere wijze. Toeristen zowel Egyptische als buitenlandse, zijn welkom zolang zij niet de rituelen storen en hiervoor een beetje respect tonen.

Het driedaagse festival gehouden aan de oostelijke zijde van Dahkroor, de prominente bergrug met drie toppen, die ‘s nachts prachtig uitgelicht wordt en daardoor van ver te zien is. Het terrein is omgeven door de overblijfselen van een oud dorp met nog enkele karsheef optrekjes en een kleine moskee aan de voet van de berg. Een trap leidt van de top naar het festivalterrein beneden, waar ‘s avonds de Soefi’s van de Darwish hun zikr doen. Iedere avond vormen de mannen een grote cirkel en hand in hand zingen ze religieuze verzen, de zg. anasheed. Met hun bovenlijven gaan ze van voren naar achteren in een grote beweging. In de cirkel staat een ceremoniemeester die de groep dirigeert naar een beweging en ritme. Het ritueel heet zikr en je vindt het in heel Egypte, vooral tijdens gelegenheden die moulids genoemd worden. Een moulid is een feest ter ere van een beroemde sheikh, die is overleden maar nog veel volgelingen heeft. Het religieuze ritueel is open voor alle toeschouwers. Het wordt aangeraden voor zowel dames als heren om armen en benen bedekt te houden en voor de dames om hun haar te bedekken met een shawl uit repect. De beroemde sheikh van Siwa is Sidi Suleiman, wiens graf te vinden is bij de moskee vlakbij Shali, het oude fort en centrum van de oase. Het festival eindigt met een processie naar zijn graf op de vierde dag ‘s morgens, waarin de mannen zingend met spandoeken en vlaggen naar het centrale plein trekken waar het afsluitende ritueel plaatsvindt.

Rondom het festivalterrein zetten de Siwanen hun tentendorp op en ze verblijven daar drie dagen. Men ontmoet elkaar, zitten samen, er wordt thee gedronken en er wordt gesproken over alle onderwerpen die hen aangaan. Soms wordt er samen muziek gemaakt of een spelletje tawla , de Arabische versie van backgammon, gespeeld of domino. In dit provisorische dorp van tenten en hutten worden alle problemen en conflicten van het afgelopen jaar besproken. Als meningsverschillen uit de hand dreigen te lopen wordt de raad van ouderen gevraagd te bemiddelen. Zij resideren in een speciale ontvangstruimte bovenaan de trappen op de berg, waar ook bijzondere gasten ontvangen worden. Op de derde dag van het festival komt de gouveneur van Marsa Matrouh. Als zijn konvooi van wel tien wagens arriveert dringen de mensen er omheen en moeten plaatselijke bewakers ingrijpen om de mensenmassa in bedwang te houden. Vooral de opgeschoten jongens, die opgewonden dringen om de gouveneur en zijn gevolg te kunnen zien, krijgen er van langs met een lange stok. Maar niemand is daarvan onder de indruk en de opgewonden spanning hangt in de lucht. Als de gouveneur de trappen beklimt volgt de mensenmassa. Boven wordt hij opgewacht door de raad van ouderen, die de voorname gast ontvangen. In de ontvangstkamer worden de belangrijke zaken en verzoeken van de oasegemeenschap besproken. Een goed gelegenheid want de gouveneur komt niet zo vaak in dit afgelegen deel van zijn gebied. Zijn bezoek blijft niet zonder resultaat, want na zijn vertrek wordt door de luidspreker van de minaret bekendgemaakt dat mensen, die voor behandeling naar Marsa Matrouh moeten, een bewijs kunnen krijgen waarmee ze onkosten vergoed kunnen krijgen. Basisgezondheidszorg is weliswaar aanwezig in de oase, maar iedereen die een tandarts of andere specialistische hulp nodig heeft moet daarvoor naar Marsa Matrouh, dat 300 km van Siwa ligt . De kosten voor de reis en verblijf zijn voor het merendeel van de bevolking ver boven hun budget, want de Siwanen zijn arme hardwerkende mensen. Zij leven veelal van de opbrengst van de dadelpalmen en olijfbomen, soms werkt men in de aan landbouw gerelateerde kleine industrie of in de mineraalwaterfabriek en meer en meer ook in de toeristische sector, die groeiende is.

Maar allereerst is het Siwa Festival een gemeenschapsfeest, waarin alle bewoners deelnemen aan de evenementen, samen tijd verbrengen en zich amuseren. De laan, die van Shali de centrale stad van de oase naar het terrein leidt, doet dienst als een soort jaarmarkt , waar hordes kinderen zich vermaken. De meisjes gekleed in hun prachtig gekleurde feestjurken, slenteren rond een ijsje of sandwich veroberend, op zoek naar een mooi haarspeld. De jongens hangen rond in hun hagelwitte galabeyya’s of nieuwe joggingpakken een paar pond spenderend aan een rondje met de carousel, die nog met de hand wordt aangedreven. Het is een vrolijke massa van kinderen. Als een volwassene zijn gezicht laat zien, wordt deze onmiddelijk aangeklampt door de kinderen uit diens familie om nog een paar pondjes los te kloppen. Alhoewel je wel meisjes ziet, die zich op het festival amuseren, zijn vrouwen veelal afwezig. Zij vieren deze dagen in de besloten kring van vrouwelijke familieleden. Je ziet hen soms voorbij gereden worden op de ezelkarren, waarop ze zitten in hun traditionele milaya’s, de blauw wit geruite katoenen doeken met traditionele borduurwerk, die hun hoofd en lijf volledig bedekken. De anders gekleedde vrouwen, die je wel op het festival ziet, zijn meestal van buiten de oase.

Het belangrijkste ritueel, dat iedere dag plaatsvindt op de grote zandvakte van het festival, viert de geest van delen en gelijkheid onder elkaar, de gezamelijk dagelijkse maaltijd. Voor het festival wordt geld opgehaald bij alle families en geeft men een paar broden of een zak rijst. Van het geld wordt vee gekocht, dat op de vooravond van het feest geslacht wordt. Iedere avond gaan de enorme pannen met boullion en vlees op de vuren, die gestookt worden met palmhout. De hele rij van vuren branden gedurende de hele nacht en worden door speciale daarvoor verantwoordelijke groep mannen verzorgd. De volgende morgen worden de vuren opnieuw opgestookt om de soep opnieuw op te warmen en de metalen schalen worden afgewassen en gevuld met broken brood of rijst. In een rij van zingende mannen verplaatsen de schalen zich van de afwas naar de soeppannen en naar een speciale getegelde plek die wel duizend schalen bevat. De rij van schalendragers wordt vergezeld door een groep van zangers. Boullion wordt over de brokken brood of rijst gegoten en bovenop komt wat vlees. Dit is een traditionele schotel die fatta genoemd wordt en met speciale gelegenheden gegeten wordt. Als alle schalen gereed zijn, rennen jonge jongens de trappen op en af om ze naar de zandvlakte te dragen, waar zich cirkels van mensen gevormd hebben die geduldig zittend in het zand op hun eten wachten. Als iedere groep een schaal van een schaal voorzien is wordt er vanaf de minaret een signaal gegeven en begint iedereen met de hand te eten. Het is een fantastisch spektakel van gemeenschap, iedereen die deelt in de voorbereidingen en het eten van deze gezamelijke dagelijkse maaltijd. Na het eten worden alle schalen weer verzameld voor de volgende dag en beginnen de voorbereidingen voor de nieuwe maaltijd. Niet iedereen zal het eraf brengen met een volle maag, maar dan toch wel met een geest in vrede….…………..Yvon Arendsen , Siwa oktober 2008.

Welkom op de website
van Sycamore